جرثقیل بازویی چیست؟ ( + انواع Jib Crane )

جرثقیل بازویی از جمله جرثقیل‌های سقفی است که بیشتر برای حمل و نقل اجسام در سالن‌های بزرگ و چند منظوره، انبارها، خطوط ساخت ماشین آلات و پروژه‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسیله مانند دیگر جرثقیل‌ها، انواع مختلفی دارد و بسته به هدف و کاربری پروژه، بارهای متفاوتی را جابه‌جا می‌کند. اما دقیقا جرثقیل بازویی چیست و چرا از آن استفاده می‌کنند؟

در ادامه با شما از جرثقیل های بازویی صحبت می‌کنیم و به شما می‌گوییم که بهتر است برای کدام پروژه‌ها از این وسیله استفاده کنید.

جرثقیل بازویی چطور کار می‌کند؟

جرثقیل بازویی از یک ستون اصلی یا دکل عمودی تشکیل شده است که به سقف یا دیوار متصل شده و به کمک یک بازو، مصالح و وسایل مورد نیاز را بالا و پایین می‌برد. در واقع شکل این جرثقیل چیزی شبیه به حرف انگلیسی L برعکس است. این نوع جرثقیل برای بلند کردن یا پایین آوردن بار از یک غلتک (قرقره) یا چرخ برقی و یک زنجیر کمک می‌گیرد.

محور افقی یا بازوی این جرثقیل در یک زاویه مشخص حرکت می‌کند. با این حال درجه و روش حرکت، بسته به طراحی هر جرثقیل بازویی متفاوت است. در برخی از این جرثقیل‌ها، محور افقی قادر است تا ۳۶۰ درجه هم چرخش داشته باشد. اما در بعضی از انواع دیگر این زاویه به ۲۰۰ درجه و ۱۸۰ درجه کاهش پیدا می‌کند.

با این حال و به صورت کلی جرثقیل‌های بازویی دارای ۳ حرکت اصلی هستند: 

  • حرکت چرخشی: حرکتی است که بازو به دور ستون/پایه می‌چرخد.
  • حرکت عرضی: حرکت بالابر در امتداد محور افقی جرثقیل اتفاق می‌افتد.
  • حرکت بالابر: کالا یا مصالح ( بار ) به صورت عمودی (بالا و پایین) حرکت می‌کنند.

جرثقیل‌های بازویی محدود به مکان‌های ثابت نیستند و ممکن است روی یک شاسی متحرک نصب شده تا در محل کار موقت یا در عملیات نظامی مورد استفاده قرار بگیرند. جرثقیل‌های بازویی را می‌توان روی فونداسیون، ستون، دیوار، پلیت و … نصب کرد. در حقیقت تنوع در نوع نصب آنها، باعث پدید آمدن انواع این جرثقیل‌ها شده است.

ویژگی‌های جرثقیل بازویی

برای آنکه با کاربرد و عملکرد جرثقیل‌های بازویی بیشتر آشنا شوید، بد نیست که کمی هم درباره ویژگی‌های این نوع جرثقیل بدانید! جرثقیل بازویی به دلیل استفاده در عملیات و پروژه‌های نسبتا سبک، قیمت کمتر، راه‌اندازی آسان‌تر و نگهداری کم هزینه‌تری دارد. 

بعضی از برجسته‌ترین ویژگی‌های جرثقیل‌های بازویی به شرح زیر هستند: 

  • به دلیل حجم و ابعاد نسبتا کوچک، می‌توان به کمک آن به تمام نواحی سالن یا زمین کار دسترسی پیدا کرد.
  • تعمیر و سرویس‌های دوره‌ای آنها هزینه بالایی ندارد و از طرف دیگر طول عمر آنها بالا است.
  • نگهداری و مراقبت از جرثقیل‌های بازویی، کم هزینه است.
  • به دلیل سرعت بیشتر این جرثقیل در مقایسه با دیگر جرثقیل‌ها، استفاده از آن یک روش مناسب برای صرفه جویی در زمان به حساب می‌آید.

جرثقیل بازویی چه کاربردی دارد؟

شاید برایتان این سوال پیش آمده باشد که اصلا کاربرد جرثقیل بازویی چیست و در کدام پروژه‌ها باید از این وسیله کمک گرفت؟

همانطور که پیش از این گفتیم، جرثقیل‌های بازویی در مقایسه با دیگر جرثقیل‌های سقفی، حجم و ابعاد کوچکتری دارند. به همین دلیل می‌توانند در اغلب محیط‌های صنعتی، کارگاه‌ها و پروژه‌های کوچک و بزرگ مورد استفاده قرار بگیرند. با این حال در اغلب موارد میزان بار حمل شده توسط این جرثقیل‌ها چیزی حدود ۱۰ الی ۱۵ تن است. به عبارتی نمی‌توان از این نوع جرثقیل در صنایع بسیار سنگین و حمل مصالح با وزن بالا کمک گرفت.

طراحی ارگونومیک این جرثقیل‌ها همچنین باعث می‌شود تا بهره وری کارگران افزایش یافته و با بهبود ایمنی محل کار، احتمال بروز آسیب و خطرات به حداقل برسد. کاربری این جرثقیل‌ها اغلب در اسکله‌ها و کشتی‌های تجاری،سوله‌ها، انبارها، ایستگاه‌های بارگیری کارخانه‌ها و کارگاه‌ها، عملیات نظامی، پروژه‌های عمرانی و … است. علاوه بر این می‌توان در صنایع جوشکاری، ماشین‌کاری، مونتاژ و بسته‌بندی نیز از این نوع جرثقیل استفاده کرد.

انواع جرثقیل بازویی چیست

جرثقیل‌های بازویی بر اساس عملکرد، نوع نصب، راه‌اندازی و تحمل بار به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. جرثقیل ثابت، جرثقیل ستونی، جرثقیل متحرک و جرثقیل گردان از انواع این جرثقیل‌ها هستند که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم. همچنین اجزای جزثقیل بازویی و بخش های تشکیل دهنده آن در ادامه توضیح داده خواهد شد:

جرثقیل بازویی ثابت + مزایا و معایب

همانطور که از نامش پیداست، جرثقیل بازویی ثابت یا جرثقیل دیواری به صورت افقی روی دیوار نصب می شود. این نوع جرثقیل به جای یک محور عمودی، از یک براکت ستون RCC برای اتصال به محور افقی استفاده می‌کند. در حقیقت این نوع جرثقیل تیر عمودی ندارد اما می‌تواند تا حداکثر ۲۰۰ درجه امکان چرخش بار را فراهم نماید. به این نوع تجهیز، جرثقیل بازویی دیواری نیز می گویند.

مزایای جرثقیل بازویی ثابت ( دیواری )

  • کمترین میزان اشغال فضای کار
  • سهولت انجام امور و جا به جایی اجسام و کالاهای مختلف
  • کاهش مدت زمان مورد نیاز برای انجام عملیات مختلف
  • چرخش و جا به جایی اجسام در زوایای مناسب
  • امکان کنترل عملکرد جرثقیل به صورت دستی و یا اتوماتیک

معایب جرثقیل بازویی ثابت

  • احتمال تابیدگی، خوردگی و سایش سیم بکسل 
  • ثابت بودن جرثقیل و ناتوانی در حرکت دادن آن در قسمت‌های مختلف کارگاه

جرثقیل بازویی متحرک + مزایا و معایب

برخلاف جرثقیل‌های ثابت، این جرثقیل‌ها سیار هستند و می‌توانند به کمک چند کابل و قرقره در محیط‌های مختلف حرکت کنند. جرثقیل‌های بازویی متحرک اغلب برای جابه‌جایی بارها و اشیا سنگین در کارخانه‌ ها، انبارها، بنادر و ساختمان ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مزایای جرثقیل بازویی متحرک

  • قابل حرکت و انعطاف پذیری
  • قابلیت تنظیم ارتفاع
  • قابلیت دسترسی به محل‌‌های مختلف

معایب جرثقیل بازویی متحرک

  • پایداری پایین
  • ایمنی کمتر نسبت به جرثقیل‌های ثابت
  • ظرفیت پایین‌تر در حمل بار

جرثقیل بازویی ستونی + مزایا و معایب

این جرثقیل برای نصب و شروع کار نیاز به تکیه گاهی مانند ستون یا دیوار دارد. جرثقیل بازویی ستونی اغلب در فضاهای باز مانند اسکله‌ها و خطوط تولید و مونتاژ، کارخانه‌ها و انبارها به کار گرفته می‌شود. حرکت بازوی این جرثقیل هم به صورت دستی و هم به صورت برقی امکان‌پذیر است و اگر بدنه آن گالوانیزه باشد، در برابر عوامل محیطی مقاومت زیادی خواهد داشت.

محدوده ارتفاع حمل بار توسط جرثقیل‌های ستون دار چیزی حدود ۸ متر و از نظر وزن حدود ۱۰ تن است.

مزایای جرثقیل بازویی ستونی

  • اکثرا قابلیت چرخش ۳۶۰ درجه
  • امکان استفاده در فضاهای باز
  • طراحی جمع و جور و مناسب برای استفاده در فضاهای کوچک
  • امکان چرخش راحت و نرم با استفاده از چرخ دنده برقی
  • امکان تنظیم ارتفاع ستون و طول بازو 
  • نصب آسان تر
  • وزن مناسب‌تر در مقایسه با دیگر جرثقیل‌ها

معایب جرثقیل بازویی ستونی

  • قیمت بالا
  • محدودیت حمل بار در ارتفاعات بسیار زیاد
جرثقیل ستونی بازویی دماگ ساخته شده در شرکت فیروزا نمایندگی دماگ المان

جرثقیل بازویی گردان + مزایا و معایب

این جرثقیل نیز مانند دیگر جرثقیل‌های بازویی، هم به صورت دستی و هم به صورت برقی کار می‌کند. جرثقیل گردان ظرفیت حمل بسیار بالایی دارد و می‌تواند تا 15 تن بار را نیز جابه‌جا کند. به دلیل اینکه این نوع جرثقیل فضای بیشتری را نسبت به دیگر جرثقیل‌ها اشغال می‌کند، اغلب از آن در پروژه‌های بسیار بزرگ و محیط‌های کاری وسیع استفاده می‌شود.

محور چرخش این جرثقیل ۲۰۰ الی ۳۶۰ درجه است. جرثقیل گردان نه تنها به صورت عرضی و راست و چپ حرکت می‌کند، بلکه به کمک آن می‌توان مسیر و جهت اجسام را نیز تغییر داد.

مزایای جرثقیل بازویی گردان

  • حرکت در شش جهت مختلف
  • قابلیت نصب در محیط‌های داخلی و خارجی
  • کارفرمایان می توانند طبق نیاز خود، طول بازوی نصب شده بر روی این جرثقیلها و ارتفاع ستون ثابت را به صورت متنوع و مختلف برای تولید سفارش دهند.

معایب جرثقیل بازویی گردان

  • قیمت بالا
  • اشغال بخش وسیعی از فضای کار در مقایسه با دیگر جرثقیل‌های بازویی
جرثقیل بازویی ستونی زرد رنگ ساخت دماگ المان و شرکت فیروزا

ایمنی و اصول اولیه کار با جرثقیل‌های بازویی چیست؟

بدون اغراق مهم‌ترین نکته پس از خرید و تهیه جرثقیل‌های بازویی، توجه به موارد ایمنی و اصول اولیه کار با آنها است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین این نکات اشاره می‌کنیم:

  • تجهیزات جرثقیل بازویی باید استاندارد باشند و توسط کارشناسان تایید شوند.
  • باید به راهنمای اولیه برای نصب جرثقیل بازویی به دقت توجه کرد.
  • کوچکترین انحراف از سطح، منجر به رانش بازوی جرثقیل می‌شود. به همین دلیل نصب نهایی محصول باید به کمک کارشناسان فیروزا صورت پذیرد.
  • جرثقیل باید مجوز سلامت داشته باشد. این مجوز پس از کنترل کلیه بخش‏ها برای مدت معینی صادر می‏شود.
  • قبل از شروع کار با جرثقیل باید از نشتی روغن، سالم بودن سیم بکسل‏ها، کلیدهای قطع کننده و ترمزها اطمینان یافت.
  • بهتر است که کار با جرثقیل‌های بازویی در هوای طوفانی یا بادهای شدید متوقف شود.
  • در شرایط خاص باید از یک نفر راهنما یا پرچمدار در محل کمک گرفت.
  • راننده نباید قبل از اطلاع کلیه افراد، بار را بالا ببرد.
  • هنگام کار با جرثقیل بازویی باید تابلوهای هشدار دهنده نصب گردد.
  • اپراتور جرثقیل هرگز نباید بار را بالای سر کارگران تاب دهد.
  • مقدار بار مجاز جرثقیل‌ها باید به طور واضح روی هر سمت جرثقیل علامت گذاری شود به طوری که اپراتورها به راحتی بتوانند آن را بخوانند.

جرثقیل بازویی و جرثقیل دیواری چه تفاوتی دارند؟

جرثقیل‌های دیواری با توجه به نیاز مشتری می‌توانند در هر ارتفاعی طراحی، نصب و راه اندازی شوند. حرکت چرخشی این نوع جرثقیل‌ها معمولا به صورت دستی انجام می شود. جرثقیل دیواری را همچنین می‌توان روی دیوار بدنه ماشین آلات صنعتی و ستون سالن‌ها یا انبار نصب کرد. 

برخلاف دیگر مدل‌های جرثقیل بازویی، جرثقیل‌های دیواری روشی آسان و مقرون به صرفه برای نصب، راه اندازی، نگهداری و تعمیر شناخته می‌شوند. آنها نسبت به دیگر جرثقیل‌ها مقرون به صرفه تر بوده و عملکرد بهتری از خود نشان می دهند.

یکی دیگر از مزیت‌های جرثقیل‌های دیواری این است که در محیط‌هایی که امکان استفاده از سایر جرثقیلها وجود ندارد، این نوع جرثقیل می‌تواند بسیار کارآمد باشد. روش نصب، راه اندازی، نگهداری و تعمیرات این جرثقیل نیز آسان‌تر از دیگر انواع جرثقیل‌های بازویی است. طول بازوی این جرثقیل به صورت جداگانه تنظیم می‌گردد، به همین دلیل می‌تواند بسیاری از نیازها را در پروژه‌های مختلف برطرف کند.

برخی دیگر از تفاوت‌های منحصر به فرد جرثقیل دیواری در مقایسه با دیگر جرثقیل‌های بازویی، شامل موارد زیر می‌شوند:

  • طراحی جمع و جور 
  • مقاوم در برابر انفجار و جرقه
  • چرخش همه کاره ۱۸۰ درجه
  • این نوع جرثقیل به جرثقیل اصلی کمک می کند تا با سهولت، اجسام را در حجم بالاتری را انتقال دهد.
  • جرثقیل‌های دیواری می‌توانند در زیرجرثقیل‌های سقفی قرار گرفته و با کمترین مزاحمت عمل باربرداری را در ایستگاه‌های کاری انجام دهند.

کلام آخر؛ فیروزا، بهترین جرثقیل بازویی

جرثقیل بازویی یکی از کارآمدترین و پرطرفدارترین جرثقیل‌ها در صنایع مختلف به شمار می‌رود زیرا می‌توان آن را تقریبا در هر مکانی نصب کرد. وسیله‌ای که نه تنها در مباحث ساختمان سازی، بلکه در صنایع کشتیرانی و عملیات نظامی یا در هر سوله کارگاه و کارخانه صنعتی نیز کاربرد دارد و می‌تواند بسیاری از عملیات فنی و نیازهای جابه‌جایی را برآورده سازد.

شرکت مهندسی فیروزا با بیش از نیم قرن سابقه درخشان در صنعت جرثقیل سازی است که انواع جرثقیل‌های بازویی را به تکنولوژی روز و بهترین کیفیت در ابعاد و ظرفیت های گوناگون با تمام گونه های آن طراحی می‌کند.  همچنین فیروزا نماینده رسمی جرثقیل دماگ آلمان در ایران است و می‌تواند با توجه به نیاز کارفرمایان، هر نوع جرثقیل صنعتی و جرثقیل کارگاهی را با مشخصات مختلف طراحی و تولید نماید. متناسب با نیاز شما، بهترین جرثقیل ایرانی را با بهترین بالابرهای خارجی در اختیار شما قرار میدهد.

خبرنامه فیروزا

تماشا تحول در صنعت

اگر عضوی از خانواده صنعت ایران هستید و هنوز عضو خبرنامه فیروزا نشده‌اید، با پر کردن فرم، عضوی از خانواده فیروزا شده و خبرنامه را دریافت کنید.

فرم دانلود خبرنامه فیروزا

جهت دانلود خبرنامه